دأرآسونه:مأسییأت
مأسییأت، یئ گل را یأکوٙنه پأرستی یه و آخئر ڤأده خودا ڤئ ئبرائیم ه. پیغومبأر ئى را عیسا مأسی ه و کئتاڤ موقأدأس أصلی ئی دین کئتاڤ گات نۊ ه. آموختارکاریایی چی سئ کوٙنه یی، د دونیا رأتئن مأسی سی تئلافأتی گونایا، اوشوٙری ڤا او و روٙح القودوس سه گل د ڤیر و باڤأریا اصلی ئی دینئن. مأسییأت ڤا داشتئن سئ مئلیارد و صأد مئلیون کس کئ نئهادار ئی دینئن٬ بیشتری نونوٙس نه د مینجا دینیا دونیا داره. مأسییأت کولأند سئ گئرایشت گأپ داره کئ ڤئنونن:کاتولیک، اوروتودئکس و پوروتئستان.
زئشت نوٙمه گولئ ڤورچیه
یوٙحأنا بئن زئبدی یا یوٙحأنا رأسوٙل (یوٙنانی:Ιωάννης) یئ گل د حأڤاریوٙن حأضرأت عیسا و یئ گل د دأڤازده رأسوٙل گولئ ڤورچی بیه عیسا بی.مأسییأت سونأتی٬ ڤئ نه نڤیسیار أنجیل یوٙحأنا و هأنی نڤیسیار کئتاڤ موکاشئفه یوٙحأنا دوٙنه. د سالیا ئیسئنی، مونتأتأقئد کاریا نۊحا، چئنی گوتئنه که کئتاڤ موکاشئفه د سال ۷۰ زایئشتی، ڤئ دأس یوٙحأنا پاتموٙس نیسسه بیه، سی یه کئ نڤیسیار کئتاڤ که چأن گل گوته مئ یوٙحأنا ئم؛ ڤألی د أنجیل یوٙحأنا نومی د نڤیسیار خود کئتاڤ نی. یوٙستینیوٙس، د سال ۱۳۵ زایئشتی، گوت که نیسأنن کئتاڤ موکاشئفه کار یوٙحأنا بئن زئبدیه؛ و ئوسیبیوٙس، د سأده چاروم، گوت چئنی حأرفی گاسی دوٙروٙ با.
د أنجیل، یوٙحأنا چی یئ گل حأڤاری مێر دیار حأضرأت عیسا نوم دیار بیه، و ئوسه نوم ڤئ د ئى کئتاڤ یوٙحأ کور زئبدیه، ڤئ بئرار یأقوٙ أکبأر و د أڤأل کار مایی گئر بی. یوٙحأنا، یئ گل د شاگئردیا دأرآسونه:مأسییأت/یأیأ ئوشوٙر بی کئ ڤا شوروٙ موٙکیس عیسا، بی ڤئ یئ گل د شاگئردیا حأضرأت عیسا. د پایه یئ گل گوته یاری د أنجیل، نئها د ڤئرئشتن مورده یا ڤا حاست عیسا، یوٙحأنا و پئطرس اڤئلی کأسوٙنایی بیین که رأتئن ڤئ زیارأت قور ڤئ و د نۊ زئنه بیین ڤئ نه باڤأر کئردن. د مأسییأت سونأتی، د ڤئ موٙأن یوٙحأنا مئرگأرم.
گوتار گولئ ڤورچیه
کئریسمأس یا نوئل یئ گل جأشنه که ها د دین مأسییأت و سی گأپ کردن روٙز ڤئ دی ئومائن عیسا ڤأرگوزار موٙئه. پارئ یی د أندومیا کئلئ سیا کاتولیک روٙم و رأگۉاریا مأصأڤ پوروتئستان، کئریسمأس نه د روٙز ۲۵ دئامر جأشن می یئرن و یه گل د ڤئنوٙ د شامگه ۲۴ دئسامر ڤئنأ ڤأرگوزار میکأن. أندومیا بیشتئر کئلئ سیایا ئوروتودوکس د سأرتاسأر دونیا أم د روز بیس پأنجوم دسامر کئریسمأس نه جأشن می یئرن. پارئ یی د مأسییا ئوروتودوٙکس د روٙسیه، ئوکراین، سأرزئمین موقأدأس (راسأگه ڤیرگارمأن ڤولات فئسلطین) و جایا هأنی، سی یه کئ گات ئشماری یوٙلیان نه نئهاداری میکأن جشن کریسمس نه د روٙز ۷ جانڤیه می یئرن. أندومیا کئلئ سیا أرمئنیا د پایه یئ گل سونأت یأکوٙنه روٙز ڤئ دی ئومائن حأضرأت عیسا نه و هأمچئنی روٙز ئۉشوٙری عیسا نه ڤا یأک د روٙز شئشوم جانڤیه جأشن می یئرن.
گات دأڤازده روزه کئریسمأس ڤا روٙز ڤئ دی ئومائن عیسا مأسی د ۲۵ دسامر شوروٙ موٙأ و تا شادینه خاج شوٙری د روٙز ۶ جانڤیه نئها داره. هأرچأن نازارتری عئید مأصأڤی د گات ئشماری مأسیی، روٙز عئید پاک (ڤا داسوٙن روٙز د صألیڤ بییئن و رأستاخیز عیسا) أ، پارئ یی د ڤولاتیا چی ڤولاتیا ڤولاتیا یأکاگئرئته و کانادا، کئریسمأس نازارتئری روخ ڤأن سالوٙنه مأسییه. ڤا یه کئ ئی روز یئ گل عئید مأصأڤیه، د اڤألیا سأده بیستوم زایئشتی ڤئ نئها ڤئ حال و بار فره گأپ کئلوٙن بیه یی ڤئ نه چی یئ گل جأشن غئیر مأصأڤی ڤأرگوزار می کئردئنه.
عأسگئ گولئ ڤورچیه
ڤیرگار ئلاهیات مأسیی
دوکتورین سئ کوٙنه حایی دوکتورین أصلی دین مأسییأته کئ یأڤاش یأڤاش و گۉاردئن گات رأ ڤأندیاری بیه تا یه کئ
